Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Χοροί. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Χοροί. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 23 Σεπτεμβρίου 2017

Μιράμπελο,Άγιος Νικόλαος,Κρήτη-23/9/2017




ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Μιράμπελο,Άγιος Νικόλαος,Κρήτη-23/9/2017 "

Τρίτη 28 Μαΐου 2013

Το άγνωστο “Ζάλογγο” του ΠΟΝΤΟΥ





KIZLAR KAITESI - Το άγνωστο “Ζάλογγο” του Πόντου...


Asar Kale 556 in Turkey   Επί εποχής Χασάν Αλήμπεη και σε μια προσπάθεια των ανθρώπων του να συλλάβουν νεαρές γυναίκες για να τις στείλουν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής, ένας με­γάλος αριθμός γυναικόπαιδων και νεαρών κοριτσιών (από το Ασάρ),μπή­καν το 1680, μέσα στο κάστρο του Άλυ, το μετέπειτα Κιζ Καλεσί, για να αποφύγουν τη σύλληψη. 










Το χωριό Ασάρ - Asar σήμερα
Μετά από πολιορκία 48 ημερών, άλλες έγκλειστες έχασαν τα λογι­κά τους, άλλες πέθαναν από πείνα και δίψα, άλλες έφυγαν κρυφά και παραδόθηκαν στους Τούρκους του ντερέμπεη, γιατί δεν άντεχαν τις στερήσεις των 48 ημερών, ενώ μια ομάδα από 30 – 40 νεαρά κορίτσια, για να μην παρα­δοθούν, ανέβηκαν ψηλά στην κορυφή του κάστρου από όπου έπεσαν και αυτοκτόνησαν.  Μετά από όλα αυτά που συνέβαιναν στην περιοχή της Πάφρας, ξεσηκώθηκαν μερικοί λεοντόκαρδοι Έλληνες και ανέβηκαν στα γύρω βουνά και, αφού ζώστηκαν τα άρματα, άρχισαν και αυτοί να κάνουν αντίποινα στους ανθρώπους του ντερέμπεη. Μέσα από τα τρίσβαθα της ψυχής τους αναπηδούσε η σπίθα της τιμής και του αγώνα, που αποτελούσαν το νόημα της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας και έπαιρναν και τη βαριά ευθύνη για έναν άνισο αγώνα, αλλά τίμιο και παλικαρίσιο, κατά του Τούρκου δυνάστη.   Μέσα στη λαίλαπα αυτή των διώξεων και των μαρτυρίων, ξεκινούν μερικοί για τον μεγάλο αγώνα, από το 1690 ακόμη, όταν ο υπόλοιπος Πόντος μένει καθη­λωμένος και αδύναμος να αντιδράσει με οποιονδήποτε τρόπο. ΠΗΓΗ :olympia.gr        Ο χορός,Θανατί΄ Λάγγεμαν,Μπάφρας
Λαογραφικά στοιχεία Θανατί΄ Λάγγεμαν ή Κιζλάρ Χοπλαμασί που στην Τουρκική γλώσσα σημαίνει «Πήδημα Κοριτσιών» ή Κιζλάρ Καϊτεσί δηλαδή «μουσικός σκοπός των κοριτσιών» είναι χορός που χόρευαν στην Μπάφρα για να τιμήσουν τις 25-30 κοπέλες από το χωριό Ασάρ που το 1680 προτίμησαν να πέσουν σε γκρεμό ύψους 150 μέτρων από το θρυλικό κάστρο του Ασάρκαλέ (Asarakle), όπου είχαν καταφύγει και κρύβονταν μαζί με άλλους 2000 για να γλυτώσουν την αιχμαλωσία και την ατίμωση από τους Τούρκους. Το κάστρο άντεξε την πολιορκία των Τούρκων 48 ημέρες. Στο διάστημα αυτό κάποιοι από τους 2000 έγκλειστους πέθαναν από ασιτία με αποτέλεσμα οι υπόλοιποι να αποφασίσουν να παραδοθούν. Μερικές κοπέλες προτίμησαν τον θάνατο. Έτσι μετά από την αυτοθυσία των κοριτσιών το κάστρο ονομάστηκε Κίζ καλεσί (Kiz Kalesi) δηλαδή το «Το Κάστρο των Κοριτσιών». Ο χορός αναπαριστά την κίνηση της κοπέλας καθώς πηδούσε στο κενό για να συναντήσει τον θάνατο στα απότομα και κοφτερά βράχια. Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσαν ήταν ο ζουρνάς με το νταούλι και λιγότερο η λύρα. Χορογραφία Μεικτός δεξιόστροφος χορός που έχει 10 βήματα και η λαβή είναι από τις παλάμες με τα χέρια παράλληλα προς το σώμα ή στην ανάταση. Πάτημα δεξιού ποδιού στην διάσταση δεξιά πάνω στην νοητή περιφέρεια του κύκλου που κινείται ο χορός με τα χέρια να αιωρούνται προς τα πίσω (βήμα 1) το αριστερό πόδι περνά πίσω από το δεξί τα χέρια αιωρούνται προς τα εμπρός (βήμα 2) πάτημα-αναπήδηση του δεξιού ποδιού στην διάσταση δεξιά προς την νοητή περιφέρεια του κύκλου τα χέρια αιωρούνται προς τα πίσω (βήμα 3) άρση του αριστερού με ήπιο λάκτισμα ευθεία μπροστά τα χέρια αιωρούνται προς τα εμπρός (βήμα 4) πάτημα-αναπήδηση στον τόπο του αριστερού ποδιού (βήμα 5, τα χέρια προς τα πίσω) άρση του δεξιού με ήπιο λάκτισμα ευθεία μπροστά (βήμα 6 τα χέρια αιωρούνται προς τα εμπρός) πάτημα-αναπήδηση στον τόπο δεξιού ποδιού (βήμα 7 τα χέρια πίσω) άρση του αριστερού ποδιού με ήπιο λάκτισμα ευθεία μπροστά (βήμα 8 τα χέρια προς τα εμπρός) πάτημα-αναπήδηση στον τόπο αριστερού ποδιού (βήμα 9 με αιώρηση των χεριών προς τα πίσω) και άρση του δεξιού με ήπιο λάκτισμα ευθεία μπροστά (βήμα 10 τα χέρια προς τα εμπρός). Στην παραλλαγή του χορού με τα χέρια στην ανάταση στα πρώτα τέσσερα βήματα του χορού υπάρχει αιώρηση των χεριών πίσω-προς ενώ από το 5ο μέχρι το 10ο τα χέρια παραμένουν στην ανάταση. Ο ρυθμός είναι δίσημος 2/4 ή 4/8 (2-2).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " Το άγνωστο “Ζάλογγο” του ΠΟΝΤΟΥ "

Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

ΟΙ ΠΟΝΤΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ

Όταν μιλάμε για τους ποντιακούς χορούς και τα τραγούδια αλλά και για κάθε άλλο πολιτιστικό στοιχείο, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι:Ποντιακό είναι κάθε τι που δημιουργήθηκε στην ευρύτερη περιοχή του Πόντου με όλες τις επιδράσεις και τις παραλλαγές του. Είναι φανερό ότι στη διαμόρφωση των διαφόρων παραλλαγών, έπαιξαν σημαντικό ρόλο το φυσικό, πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον. Ιδιαίτερα ο λαϊκός χορός που είναι δημιούργημα του λαού και άρα κυρίαρχο μέσο έκφρασης του, έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί προϋποθέσεις για προσέγγιση και αλληλογνωριμία των λαών. Οι αγροτικές κοινωνίες όπως ήταν στον Πόντο ήταν ως επί το πλείστον κλειστές και ήταν εύκολο να κρατηθεί η αυθεντικότητα των παραδόσεων.Αντίθετα, οι σημερινές βιομηχανικές κοινωνίες είναι ανοιχτές. Έτσι δίνουν τη δυνατότητα στις πόλεις να συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό ατόμων με τελείως διαφορετικά ήθη, έθιμα και παραδόσεις. Τα άτομα αυτά ζουν, εργάζονται και διασκεδάζουν στους ίδιους κοινωνικούς χώρους με αποτέλεσμα ο πολιτισμός τους να χάνει την ιδιαιτερότητα του και να αποκτά μια ενιαία κατά μείζονα λόγο μορφή. Οι χοροί χάνουν την ιδιαιτερότητα που είχαν στην περιοχή προέλευσης τους. Η ποικιλία των ρυθμών τους περιορίζεται στο ελάχιστο, γίνονται πιο γρήγοροι, αποτέλεσμα ίσως της εποχής της ταχύτητας, όπως συμβαίνει σε όλες σχεδόν τις χώρες. Στους ποντιακούς χορούς παρατηρούμε ακριβώς το ίδιο φαινόμενο που παρατηρείται και στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας, δηλαδή μια μουσική να χορεύεται διαφορετικά από ένα χωριό στο άλλο και να έχει διαφορετική ονομασία ή μικρή μουσική παραλλαγή. Ο Πόντος είναι μια από τις πλουσιότερες περιοχές σε ποικιλία χορών και τραγουδιών. Οι χοροί του υπερβαίνουν τους 40 και σίγουρα υπάρχουν και άλλοι που δεν έχουν καταγραφεί ακόμα. Ο μεγάλος αριθμός και η ποικιλία των ποντιακών χορών οφείλεται στο γεγονός ότι ο Πόντος χωρίζεται οριζόντια σε δύο μέρη από την οροσειρά του Παρυάρδη (Παρχάρ) που είναι συνέχεια της οροσειράς του Καυκάσου. Έτσι έχουμε τον Παραλιακό Πόντο και τον Μεσογειακό. Πολλά ποτάμια εξάλλου ξεκινούν από το Νότο και κατευθυνόμενα προς Βορρά εκβάλλουν στη Μαύρη Θάλασσα. Αυτό είχε σαν συνέπεια η επικοινωνία μεταξύ των περιοχών αυτών να είναι δύσκολη και πολύ περιορισμένη και να γίνεται μόνο σε μικρές περιόδους του χρόνου με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν διαφορετικοί χοροί και πολλές παραλλαγές. Πολλοί από τους χορούς αυτούς, κυρίως του Δυτικού Πόντου, χάθηκαν και τούτο διότι: Α) στον Δυτικό Πόντο πολλές περιοχές έχασαν βίαια το γλωσσικό τους ιδίωμα και αναγκάστηκαν να μιλούν τουρκικά, και Β) τα μουσικά όργανα που ακούγονταν περισσότερο ήταν: το βιολί, το κλαρίνο και το ούτι με τα οποία τραγουδούσαν περισσότερο στα τουρκικά.Όταν ήρθαν στην Ελλάδα οι Πόντιοι του Ανατολικού Πόντου που μιλούσαν ποντιακά και έπαιζαν λύρα, το κατ'εξοχήν ποντιακό μουσικό όργανο και βέβαια είχαν καλύτερους λυράρηδες, επεκράτησαν των δυτικών και αυτό είχε σαν συνέπεια να ατονήσουν τα τραγούδια και οι χοροί του Δυτικού Πόντου. Ας σημειωθεί ότι και μερικοί χοροί του Ανατολικού Πόντου ατόνησαν. Στον Ελλαδικό χώρο, μερικοί χοροί όπως το Κότσαρι, η Σερανίτσα, η Λετσίνα κλπ εχασαν τον τοπικό τους χαρακτήρα και χορεύτηκαν από όλους τους Ποντίους ενώ άλλοι, όπως οι χοροί Τάμσαρα, Τίταρα, Εταιρέ κλπ διατήρησαν την ιδιαιτερότητα τους.
Σήμερα η εκμάθηση των χορών στις μεν πόλεις γίνεται από τους Ποντιακούς Συλλόγους, το σύνολο σχεδόν των οποίων διαθέτει χοροδιδασκάλους και χορευτικά συγκροτήματα, στα δε χωριά που έχουν αμιγή Ποντιακό πληθυσμό μαθαίνονται μέσα από τη διασκέδαση, όπως δηλαδή γινόταν και στο φυσικό τους χώρο. Και στα χωριά όμως που έχουν μικτό πληθυσμό χορεύονται περισσότερο οι ποντιακοί χοροί. Επειδή οι Πόντιοι στην Ελλάδα δεν ζουν σε ένα ενιαίο και συγκεκριμένο χώρο, όπως στον Πόντο, όπου θα μπορούν να αναβαπτίζονται, θα πρέπει, αν θέλουν να διατηρήσουν την πολιτιστική τους ιδιαιτερότητα, να δείξουν ξεχωριστό σεβασμό στην κλασσική μορφή των χορών τους που ας μη λησμονούμε ότι είναι η κυριότερη συνιστώσα της λαϊκής παράδοσης. Δυστυχώς πολλοί χοροδιδάσκαλοι δεν φαίνεται να κατανοούν αυτή την αναγκαιότητα. Έτσι παρατηρείται έντονα το φαινόμενο της παραποίησης της παραδοσιακής μορφής των χορών εν ονόματι της «καλλιτεχνικής χορογραφίας». Βέβαια μέσα σ' όλα αυτά μπορούμε να διακρίνουμε το γεγονός ότι σήμερα οι χοροί αφομοιώνονται πολύ πιο εύκολα και χορεύονται και από μη Ποντίους, πράγμα που ήταν πολύ δύσκολο όταν είχαν την παραδοσιακή τους μορφή.Για τους ποντιακούς χορούς δεν υπάρχει εκτεταμένη βιβλιογραφία.                                 ΠΗΓΗ: ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΠΟΝΤΙΩΝ
ΑΠΟ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΕΡΡΑ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΟΙ ΠΟΝΤΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ "

ΧΟΡΟΙ ΠΟΥ ΧΟΡΕΥΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΟΝΤΙΟΥΣ ΤΗΣ ΠΡΩΗΝ ΕΣΣΔ

1. Αρμέγκον Χορός που χορεύθηκε από Πόντιους του Κάρς
2. Γαϊτάν Χορός από το Σουράμ Καυκάσου
ή Ανάποδο Ονομάζεται έτσι επειδή ο χορός πηγαίνει προς τα αριστερά
3. Γιαματάν Χορός από την Γεωργία
4. Μοντζόνος Χορός από την πρώην ΕΣΣΔ που πέρασε στον Πόντο μέσω Κάρς.
5. Τάς ήΤάμασια Παραλλαγή της Ρώσικης "Καζάτσκας". Τον έφεραν οι Πόντιοι που ήρθαν από την πρώην ΕΣΣΔ.
6. Τη Γιαγματάς Χορός από την πρώην ΕΣΣΔ που πέρασε στον Πόντο μέσω Κάρς.
7. Τουρνάλα Χορός της πρώην ΕΣΣΔ που χορεύθηκε από Ποντίους τουΚάρς
8. Τσαντζάρα ήΤσανεζάρα Χορός που χορεύθηκε από Ποντίους από την πρώην ΕΣΣΔ (Καύκασος)
ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ(του Νίκου Ζουρνατζίδη) Οι 'Έλληνες του Πόντου εγκαταστάθηκαν στις ακτές της Μαύρης θάλασσας στα μέσα του 8ου αιώνα π.Χ. Η πρώτη πόλη ήταν η Ηράκλεια, αποικία των Μεγαρέων, έπειτα η Σινώπη, αποικία των Ιώνων της Μιλήτου και μετά όλες οι υπόλοιπες πόλεις. Ο κύριος όγκος άρχισε να έρχεται στην Ελλάδα το 1922 πάνω σε μια συμφωνία για την ανταλλαγή των πληθυσμών. Μαζί τους έφεραν τα ήθη, έθιμα και τις παραδόσεις τους. Λέγοντας ήθη εννοούμε την ψυχική ποιότητα των ατόμων που αποτελούν μια κοινωνία. Σαν έθιμα εννοούμε τις πράξεις που ενδιαφέρουν το σύνολο των ατόμων τα οποία κατοικούν σ'ένα τόπο. Οι πράξεις αυτές είναι κοινωνικά ή θρησκευτικά καθήκοντα, τα οποία είναι απαραίτητα για να διατηρηθεί ένα σύνολο. Τα έθιμα διατηρούνται με την παράδοση και παραμένουν αναλλοίωτα σε κάθε λαό για μεγάλο χρονικό διάστημα, αν και πολλές φορές η κοινωνική μορφή, η οποία κατέστησε αναγκαία την εμφάνιση και ύπαρξη τους και τα δικαιολόγησε, πέρασε χωρίς να υπάρχει ελπίδα να επανέλθει. Τα ήθη και έθιμα έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στη δημιουργία, διατήρηση και εξέλιξη του χορού. Για τους Πόντιους ο χορός ήταν συνυφασμένος με τη ζωή τους. Από τα πρώτα τους βήματα μάθαιναν και χορό συμμετέχοντας στις διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις. Δεν υπήρχε συγκεκριμένη ηλικία κατά την οποία μάθαιναν χορό, ούτε ο χορός διδασκόταν από χοροδιδασκάλους όπως γίνεται σήμερα. Ήταν προσωπική υπόθεση του κάθε παιδιού να αποφασίσει πότε θα μάθει και πότε θα πάρει το θάρρος να χορέψει δημόσια. Οι πιο σημαντικές γιορτές που γίνονταν οι χοροί, ήταν όλες οι χριστιανικές: Χριστούγεννα, Πάσχα, Πρωτοχρονιά, Φώτα, το πανηγύρι του χωριού, ονομαστικές γιορτές κλπ. Ο χορός το καλοκαίρι στηνόταν συνήθως στην πλατεία του χωριού όπου λάμβανε μέρος όλος ο κόσμος. Το χειμώνα που έκανε κρύο ή είχε ακατάλληλο καιρό, σε πολλά χωριά του Πόντου ο χορός γινόταν σε μια αίθουσα την οποία ονόμαζαν ΜΟΤΟΣ, (το πρώτο Ο αν το μεταβάλουμε σε Ε γίνεται ΜΕΤΟΣ=μετόχι), δηλαδή ήταν ένα οίκημα που ανήκε στην εκκλησία και στο οποίο γίνονταν οι διάφορες εκδηλώσεις (γάμοι, βαπτίσια, γιορτές κλπ). Τα ήθη και έθιμα έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στη δημιουργία, διατήρηση και εξέλιξη του χορού. Για τους Πόντιους ο χορός ήταν συνυφασμένος με τη ζωή τους. Από τα πρώτα τους βήματα μάθαιναν και χορό συμμετέχοντας στις διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις. Δεν υπήρχε συγκεκριμένη ηλικία κατά την οποία μάθαιναν χορό, ούτε ο χορός διδασκόταν από χοροδιδασκάλους όπως γίνεται σήμερα. Ήταν προσωπική υπόθεση του κάθε παιδιού να αποφασίσει πότε θα μάθει και πότε θα πάρει το θάρρος να χορέψει δημόσια. Οι πιο σημαντικές γιορτές που γίνονταν οι χοροί, ήταν όλες οι χριστιανικές: Χριστούγεννα, Πάσχα, Πρωτοχρονιά, Φώτα, το πανηγύρι του χωριού, ονομαστικές γιορτές κλπ. Ο χορός το καλοκαίρι στηνόταν συνήθως στην πλατεία του χωριού όπου λάμβανε μέρος όλος ο κόσμος. Το χειμώνα που έκανε κρύο ή είχε ακατάλληλο καιρό, σε πολλά χωριά του Πόντου ο χορός γινόταν σε μια αίθουσα την οποία ονόμαζαν ΜΟΤΟΣ, (το πρώτο Ο αν το μεταβάλουμε σε Ε γίνεται ΜΕΤΟΣ=μετόχι), δηλαδή ήταν ένα οίκημα που ανήκε στην εκκλησία και στο οποίο γίνονταν οι διάφορες εκδηλώσεις (γάμοι, βαπτίσια, γιορτές κλπ). Οι χοροί του Πόντου είναι κυκλικοί, εκτός του Κοτσαγκέλ. Δεν υπάρχει κορυφαίος όπως ακριβώς και στους αρχαίους κυκλικούς χορούς. Όταν χόρευαν πολλά άτομα μπορούσαν να σχηματίσουν πολλούς ομόκεντρους κύκλους. Πολλές φορές ο χορός στηνόταν αυθόρμητα χωρίς καμιά ιδιαίτερη αιτία. Μοναδική προϋπόθεση ήταν η παρουσία μουσικού και η ψυχική διάθεση. Το κάλεσμα για τους χορούς στα μικρά χωριά γινόταν με το άκουσμα των οργάνων ή διαδίδετο μεταξύ των χωρικών, ενώ στα μεγάλα βγαίνανε δύο-τρία παιδιά που διαλαλούσαν, (ντελάληδες), στους δρόμους το γεγονός. Τα πανηγύρια συνήθως κρατούσαν δύο ημέρες, παραμονή και ανήμερα. Πολλές φορές όμως μπορούσε να συνεχιστεί για ημέρες από διαφορετικά άτομα, γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι και από χωριό σε χωριό (το αίσθημα της φιλοξενίας ήταν και είναι πολύ ανεπτυγμένο στους Πόντιους). Οι ποντιακοί χοροί είναι ομαδικοί γι'αυτό η έναρξη δεν γινόταν από ένα συγκεκριμένο άτομο αλλά από ομάδα ατόμων. Στους ανοικτούς χώρους, όπου χόρευαν πάρα πολλά άτομα, τα όργανα στα οποία έδειχναν προτίμηση ήταν: ο ζουρνάς, το αγγείο ή τουλούμ (άσκαυλος) και το νταούλι, λόγω της μεγάλης ηχητικής έντασης των οργάνων αυτών. Εάν δεν υπήρχαν αυτά τα όργανα τότε χρησιμοποιούσαν μία ή και περισσότερες λύρες ταυτόχρονα. Ας σημειωθεί ότι η λύρα είναι το πιο διαδεδομένο μουσικό όργανο στους Πόντιους. Αυτά συνέβαιναν στον Ανατολικό Πόντο. Στον Δυτικό Πόντο τα όργανα που χρησιμοποιούσαν περισσότερο ήταν: το βιολί, το κλαρίνο, ο ζουρνάς, το νταούλι και λιγότερο η λύρα. Οι οργανοπαίχτες βρίσκονταν πάντα μέσα στον κύκλο. Πολλές φορές περιφέρονταν παρακολουθώντας τους χορευτές και ακολουθώντας το ρυθμό της μουσικής, για να μπορούν όλοι να ακούν διαδοχικά. Όταν ο οργανοπαίχτης κουραζόταν, διάφορα νεαρά ως επί το πλείστον άτομα, τον έπαιρναν στους ώμους και τον περιέφεραν αυτά για να τον ξεκουράζουν. Οι μουσικοί που μπορούσαν να στήσουν χορό σε ανοικτούς χώρους ήταν περιζήτητοι, γιατί αυτό απαιτούσε μια ιδιαίτερη ικανότητα και δεν ήταν μόνο θέμα μουσικής δεξιοτεχνίας. Ο οργανοπαίχτης έπρεπε με το ύφος του, τις κινήσεις του και τις λεκτικές προτροπές του να μπορεί να ξεσηκώνει τους χορευτές. Όταν ο μουσικός ήθελε να πληρωθεί από κάποιο άτομο, γονάτιζε παίζοντας μπροστά του και αυτός αν ήθελε, του κολλούσε στο μέτωπο με σάλιο ή του έβαζε στο στήθος ή στο όργανο διάφορα χαρτονομίσματα (καρσιλάεμαν). Αυτός ήταν συνήθως και ο τρόπος πληρωμής. Όσοι δεν χόρευαν κάθονταν γύρω γύρω και παρακολουθούσαν, όπως τα άτομα προχωρημένης ηλικίας. Οι σεβάσμιοι, όπως ήταν ο παπάς, ο πρόεδρος (μουχτάρης), ο δάσκαλος και οι γέροντες συνήθως κάθονταν μέσα στον κύκλο, για να παρακολουθούν πιο άνετα. Μερικές φορές ένα γλέντι τελείωνε με ένα καυγά στον οποίο μάλιστα, ορισμένες περιοχές έδωσαν και ειδική ονομασία (ΓΑΡΜΑΓΑΛ), και βέβαια δεν έλειπαν και οι τουφεκιές στον αέρα. Στα παλιά χρόνια, πριν το 1900, σε πολλά χωριά στο εσωτερικό του Πόντου, οι κοπέλες σε ηλικία γάμου και οι νιόπαντρες δεν χόρευαν με τους άντρες σε δημόσιους χώρους, γιατί αυτό εθεωρείτο ντροπή. Ιδίως το να μπει μια παντρεμένη με τον άντρα της στο χορό και να της κρατάει κάποιος άλλος το χέρι, εθεωρείτο όχι πρέπον. Οι ελεύθερες κοπέλες και οι αρραβωνιασμένες, όταν ο χορός γινόταν σε δημόσιους χώρους κρύβονταν πίσω από θάμνους ή ηλικιωμένες γυναίκες, γιατί ήταν ντροπή ακόμα και να βλέπουν. Βέβαια στην Τραπεζούντα και στις άλλες μεγαλουπόλεις, ήταν ο κόσμος πιο απελευθερωμένος. Τα τραγούδια με τα οποία άρχιζε το γλέντι, ήταν ως επί το πλείστον τα επιτραπέζια, τα οποία δεν είχαν συγκεκριμένο δίστιχο, αλλά μπορούσαν να τραγουδούν διάφορα δίστιχα σε απεριόριστο αριθμό. Οι βασικοί ρυθμοί του ποντιακού τραγουδιού είναι δύο: ο πεντάσημος ή 5/8 (τικ) και ο εννεάσημος ή 9/8 (ομάλ). Υπάρχουν όμως και άλλοι ρυθμοί. Ο στίχος αποτελείται από δύο ημίστιχα. Τραγουδούσε πρώτα ένας το πρώτο ημίστιχο και μετά το επαναλάμβαναν όλοι μαζί. Το ίδιο συνέβαινε με το δεύτερο ημίστιχο. Βέβαια υπήρχαν και ολοκληρωμένα τραγούδια, τα οποία ανήκαν στον ακριτικό, στον ερωτικό κύκλο κλπ. Η μεγαλύτερη ποικιλία τραγουδιών ήταν τα επιτραπέζια και μετά ακολουθούσαν τα τραγούδια σε χορό ομάλ και τικ. Σε πολλά μέρη του Πόντου που συνόρευαν με άλλες περιοχές, υπήρξαν επιδράσεις και γι'αυτό παρατηρούμε να υπάρχει ο χορός με τα μαντήλια της Καππαδοκίας στους Μετεντζήδες, που συνόρευαν μαζί της και χρησιμοποιούσαν τα ίδια όργανα. Στην περιοχή της Νικόπολης βρίσκουμε τους καρσιλαμάδες. Και μέσα στον Πόντο ζούσαν και άλλοι λαοί όπως Αρμένιοι, Λαζοί κλπ. Ο Ανατολικός Πόντος συνορεύει με το σοβιετικό Καύκασο και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να δεχθούν την επίδραση των χορών τους, έτσι ώστε σήμερα να μην γνωρίζουμε σε ποιούς ανήκουν ορισμένοι χοροί που χορεύονταν εκεί από τους Ποντίους. Εδώ γίνεται μια καταγραφή των χορών που χορεύτηκαν από Ποντίους, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους και από τις επιδράσεις που δέχτηκαν.                                                                                         ΠΗΓΗ: ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΠΟΝΤΙΩΝ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΧΟΡΟΙ ΠΟΥ ΧΟΡΕΥΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΠΟΝΤΙΟΥΣ ΤΗΣ ΠΡΩΗΝ ΕΣΣΔ "

ΟΛΟΙ ΟΙ ΠΟΝΤΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ

Ονομασία (-ίες) Περιοχή / Παρατηρήσεις
1. Ανεφορίτσας: Χορός της Γαλίαινας (ευρύτερη περιοχή Ματσούκας-Τραπεζούντας) μια μορφή σερανίτσας με μονό τικ
ή Κιζέλα: Πήρε την ονομασία από τους στίχους του τραγουδιού "Κόρη κατήβα σο μαντρίν ελλύεν η κιζέλα"

2. Από παν και κα: Χορός της περιοχής Ματσούκας Τραπεζούντας που χορευότανε επιτόπια με μικρά πηδηχτά βήματα με πιάσιμο από τη μέση
ή Καπικεέτκον: Όπως ονομαζόταν ο χορός στην περιοχή της Λιβεράς και χορευόταν με το σκοπό "εσκέρτε ο Γακούπ Αγάς"
ή Αγκαλιαστόν: Η ονομασία του Χορού στην Γαλίαινα (Ματσούκα)

3. Από πάν και κα Χορός του Αγ-Ταγ-Μαντέν, περιοχή που βρίσκεται κοντά στην Αγκυρα (εσωτερική μετανάστευση στις αρχές του 1800 από την Αργυρούπολη)
ή τικ: Χορός που πιάνονταν από τους ώμους όπως το κότσαρι.Κάτι ανάμεσα σε χασαποσέρβικο και τικ.

4. Αλματσούκ Χορός της περιοχής Καρς
ή Αρματσούκ:

5. Ατσιαπάτ: Χορός που χορευότανε στα Πλάτανα κωμόπολη Δυτικά της Τραπεζούντας (στα τούρκικα ονομάζεται Akcapat) απ’όπου πήρε και το όνομά του. Την ίδια ονομασία συναντάμε και στην Ματσούκα, όπου χορευότανε και από γυναίκες
6. Γέμουρα: Χωριό ανατολικά της Τραπεζούντας. Στην περιοχή Σεβάστειας χορευόταν σαν μία μορφή Τρυγώνας Στα χωριά μεταξύ Γέμουρας - Τραπεζούντας χορευόταν σαν παραλλαγή του εταιρέ.
7. Γετίερε: Χορός της Αργυρούπολης του Πόντου
ή Γεντίαρατς: Σημαίνει χορός των 7 διαγωνιζομένων γεντί=εφτά, αρατς=διαγωνισμός
ή Γαντίαρα: Σημαίνει εφτά μικρά δρομάκια γεντί= εφτά, αρά =μικρός δρόμος

8. Γιουβαρλαντούμ: Σημαίνει κατρακύλισμα. Χορός των περιοχών Αγ-Νταγ-Μαντέν και Σαμψούντας. Χορεύεται σε παραλλαγές με διαφορετική μουσική και σε άλλες περιοχές του Πόντου όπως, Αργυρούπολη & Πάφρα Ο πρώτος κρατάει μαντήλι και κάνει λαβύρινθο                                                                                                        
9. Διπάτ: Το όνομα του χορού στην Τραπεζούντα. Πήρε το όνομά του από τα δύο επιτόπια πατήματα.
ή Γιαβαστόν: Σημαίνει αργός χορός
ή Κοδεσπενιακόν: Χορός της οικοδέσποινας
ή Ομάλ Τραπεζούντας: Το όνομα του χορού στην Ελλάδα

10. Διπλόν Κότς: Λέγεται ότι έχει την προέλευση του από την Αρμενία
ή Τίταρα:
ή Τριπάτ: Η ονομασία πάρθηκε από τρία επιτόπια πατήματα της φτέρνας

11. Διπλόν ομάλ: Χορός της Περιοχής του Κιουμούς Μαντέν (Μεταλλείο Σίμ) παραλλαγή του Κοτσιχτόν Ομάλ
12. Εταιρέ: Πήρε το όνομά του από τον στίχο του τραγουδιού "πέρνιξον με έταιρε". Χορευότανε στην Τραπεζούντα.
13. Θανατί λάγκεμαν: Χορός της περιοχής Πάφρας. Είναι ο χορός με τον οποίο αυτοκτόνησαν οι κοπέλες που ήταν κλεισμένες στο κάστρο του ποταμού Αλυ για 48 ημέρες.
14. Θύμιγμα: Τελετουργικός χορός του γάμου. Χορεύεται από εφτά ζευγάρια με πρώτο το ζευγάρι των νεόνυμφων, και ένα μόνο (τέκ), κρατώντας λαμπάδες
ή Εφτά ζευγάρια και το τέκ: Πήρε το όνομά του από τους στίχους του τραγουδιού "εφτά ζευγάρια και το τέκ κρατούνε τη λαμπάδα"                                                 

15. Καλόν κορίτς: Χορός της περιοχής Ματσούκας Τραπεζούντας. Μία μορφή σερανίτσας που πήρε το όνομα από τον στίχο του τραγουδιού "Καλόν κορίτς, καλόν κορίτς, καλόν κ’εβλοημένον"
ή Παπόρ: Πήρε την ονομασία από τον στίχο του τραγουδιού "Μάνα τέρεν το παπόρ ντ' άσκεμα κουνίεται"

16. Κελ κίτ: Σημαίνει "έλα και φύγε" Κωμόπολη στα όρια Σεβάστειας-Κολωνίας (Νικόπολις). Ο χορός πάει στα αριστερά
17. Κοριτσί χορόν: (Κισλάρ καϊτεσί) Χορός της περιοχής Πάφρας. Χορεύθηκε το 1680 στο κάστρο του ποταμού Aλυ (Κισλάρ καλέ) και συμβολίζειτο δίλημμα αυτοκτονία ή παράδοσης στους Τούρκους.
18. Κότς: Χορευότανε σχεδόν σε όλο τον Πόντο με παραλλαγέςστο κράτημα των χεριών. Στον Ανατολικό Πόντο κρατιότανε από τις παλάμες ενώ στο δυτικό από τους ώμους όπως το κότσαρι.
19. Κοτσαγκέλ: Χορευότανε στο τέλος της γαμήλιας διασκέδασης. Μ' αυτόν τον χορό αποχωρούσαν οι καλεσμένοι για τασπίτια τους. Ο πρώτος κρατάει το μαντήλι.
20. Κοτσάκι: Αντικριστός ζευγαρωτός χορός της Νικόπολης (καρσιλαμάς)
ή Κετσέκ Κετσέκ: Ο ίδιος χορός με διαφορετική μουσική χορευότανε σε χωριά της Τραπεζούντας

21. Κότσαρι: Χορός της περιοχής Κάρς, που οι χορευτές πιάνονται από τους ώμους.
22. Κοτσικτόν ομάλ: Χορευότανε σε μικρές παραλλαγές σε όλες σχεδόν τις περιοχές του Πόντου, όπου του δίνανε και ανάλογη ονομασία
ή Εμπρ οπίς: Σημαίνει μπρος-πίσω
ή Ομάλι: Η ονομασία στην περιοχή της Νικόπολις
ή Τσαραχότ: Το όνομα του χορού στην περιοχή του Αγ-Νταγ-Μαντέν με μικρή παραλλαγή στα βήματα.
ή Φουλούρ Η ονομασία του χορού σε χωριά της Ματσούκας
ή Αργολαβάς: Η ονομασία του χορού στην Πάφρα
ή Κερασουνταίϊκον: Τα τρία τελευταία ονόματα δόθηκαν στην Ελλάδα
ή Ομάλ Κερασούνταςή Λάχανα Πήρε το όνομα στην Ελλάδα από το τραγούδι 'Λάχανα πουλίμ' λάχανα"

23. Κούσερα: Χωριό κοντά στη Μονή Ιωάννη του Βαζελώνα. Μία μορφή τικ σε γρήγορο ρυθμό με τα χέρια κάτω.
ή Μοσκώφ: Η ονομασία του χορού στην Ελλάδα, χορευότανε από κάποιον ονόματι Μοσκοφίδη στην Θεσσαλονίκη, ο οποίος πρόσθεσε κάποιους αυτοσχεδιασμούς στο χορό. Από αυτόν πήρε και το όνομα.

24. Κωσταντίν Σάββας: (Οσμάν Αγάς) Φρούραρχος στρατηγός της Πάφρας-Σαμψούντας το 1202. Διαφώνησε με τον Αλέξιο Κομνηνό το 1204 μετά την κατάληψη της Κων/πολης από τους Φράγκους, θέλοντας να κάνει χωριστό κράτος στην περιοχή της Γεζελώνας(Πάφρα-Αμισός-Κάβζα κλπ.). Είναι παραλλαγή του Γιουβαρλαντούμ.
25. Λέτσι: Χορός της περιοχής Κάρς. Παραλλαγή της λετσίνας σε αργό ρυθμό.
26. Λετσίνα: Χορός της περιοχής Κάρς.
27. Μαντήλια: Χορός του Κιουμούς Μαντέν (Μεταλλείο Σίμ) Χορευότανε και στους γάμους, στο δρόμο μπροστά από το ζευγάρι.
28. Μαύρον πεγάδ: (Καρά Πουνάρ) Χωριό της Πάφρας
29. Μαχαίρια: Χορός επίδειξης μαχαιριών. Αναφέρεται στην Κύρου Ανάβαση από τον Ξενοφώντα όταν χορεύθηκε από δύο Θράκες στην Ορντού (Κοτύωρα)
ή Tη μαχαιρί
ή Πιτσάκ οϊνί: Η Τούρκικη ονομασία του χορού

30. Μαχμόρ: Χορός της Νικόπολης (Αξί Κοϊ)
31. Μηλίτσα: Σημαίνει μικρή μηλιά
32. Μητερίτσα: Χορός των παραλίων και των σαλονιών της Τραπεζούντας φερμένος από την Ευρώπη με τραγούδι στην Νεοελληνική γλώσσα (Καντρίλιες). Πήρε την ονομασία του από τον στοίχο "Μητερίτσα μου γλυκιά έχω μια αγαπητικιά"
33. Μονόν Χορόν: (Τέκ καϊτέν) Χορός που χορευότανε από τους αντάρτες της Πάφρας
34. Μουζενίτκον ή Κιμισχαναλίδικον: Η Μούζενα είναι χωριό της Αργυρούπολης. Κιουμουσχανέ είναι η Τούρκικη ονομασία της Αργυρούπολης
35. Μωμογέρια: Υπάρχουν σε διάφορες παραλλαγές ακόμη και σαν θεατρικές παραστάσεις με Αριστοφανικό διάλογο (λαϊκά δρώμενα)
36. Ντολμέ ή Τσολμέ: Χορός της περιοχής Όφι (Ανατολικά της Τραπεζούντας)
37. Ομάλ Μονόν: Απλός χορός με έξι βήματα που δεν χρειάζεται ιδιαίτερη χορευτική ικανότητα και τον συναντάμε στην περιοχή Τσιμεράς στην Αργυρούπολη και στηνΤραπεζούντα.
38. Ομάλ (Κάρς): Ίδιος χορός με τον προηγούμενο με έντονο τρέμουλο στο σώμα.
ή Παϊπούρτ: Πόλη Νοτιοανατολικά της Τραπεζούντας έξω από τα όρια του διεκδικούμενου Πόντου του 1918-1922.
ή Τιζ: Ο ίδιος χορός σε πιο αργή μορφή στο Αγ Ντάγ Μαντέν

39. Ούτσαϊ: Χορός της Νικόπολης με έντονο τρέμουλο με 10 βήματα. Αλλάζει η θέση των χεριών ανάλογα με την περιοχή που χορευόταν.
ή Ούτσαλτι: Σημαίνει 3-6 στα Τούρκικα
ή Κουνιχτόν: Η ονομασία στο Αξι Κιοϊ Νικόπολης από το έντονο τρέμουλοστο σώμα
ή Ομάλ Γαρασάρης Η ονομασία στην Ελλάδα.

40. Πατούλα: Το όνομα του χορού στο Δυτικό Πόντο. Πήρε την ονομασία του από τον στίχο "Τη Πατούλας η μάνα, τ’εμόν η Καλομάνα"
ή Πιπιλομάτενα: Το όνομα του χορού στον Ανατολικό Πόντο. Πήρε την ονομασία του από τον στίχο: "Την Πιπιλομάτεναν, ούϊ ανάθεμά τεναν"
ή Κόρη Κοπέλα: Ο ίδιος χορός σε μικρή παραλλαγή με διαφορετική μουσική όπως ονομαζόταν στην Γαλίαινα.

41. Σαμσόν Χορός της περιοχής Σαμψούντας
42. Σαρικούζ Θα πει ξανθό κορίτσι στα Τούρκικα. Λέγεται ότι είναι ο χορός του θερισμού. Υπάρχει σε διάφορες παραλλαγές, σε πολλέςπεριοχές του Πόντου.
43. Σέρρα: Ο ωραιότερος και διασημότερος χορός. Πήρε την ονομασία του από τον ποταμό Σέρρα. Υπάρχει σε διαφορετικές μορφές ανάλογα με την περιοχή.
ή Λάζικον: Το όνομα του χορού στην περιοχή του Όφεως όχι γιατί ήτανχορός των Λαζών αλλά γατί οι Οφλίδες είναι κάτοικοι της Λαζικής χώρας.
ή Τογιαλίδικον: Το όνομα του χορού στην περιοχή Τόνιας

44. Σερανίτσα ήΧαιρεανίτσα ή Εικοσιένα ή Αρμενίτσα Χορός του Νοτιοανατολικού Πόντου. Πήρε το όνομά του από την περιοχή Χεροίανα όπου χορευόταν. Στην περιοχή της Αργυρούπολης.
45. Σιτόν Μία μορφή ανάποδου μονού τικ. Χορευόταν στην Ιμέρα. Ο χορός πάει προς τα αριστερά.
46. Στενά Δρόμα: (Ταρατσού Σοκακλάρ) Χορός της περιοχής Πάφρας
47. Τάμσαρα Χορός της Νικόπολις. Η μουσική είναι παραλλαγή της "πιπιλομάτενας". Χορευόταν στην Παλτσάνα-Νικόπολις
48. Ταμσάρα
Χορός με βάση το Διπάτ. Χορευόταν στα χωριά της ΆνωΜατσούκας & Αργυρούπολις. Η μουσική είναι παραλλαγή της "πιπιλομάτενας"
49. Τέρς (Αγ Ντάγ Μαντέν) Μία μορφή Τρυγώνας με ανάποδο λαβύρινθο. Ο χορός πάει προς τ’ αριστερά.
ή Γέμουρα Έτσι ονομάζεται ο ίδιος χορός στην επαρχία Κακάτσης στην Αργυρούπολη

50. Τέρς (Κιουμούς Ματέν) Η τρυγώνα σε διαφορετική χορευτική και μουσική παραλλαγή. Ο χορός πάει προς τ’αριστερά.
51. Τικ (Μονό): Χορός της Ματσούκας με έξι βήματα
ή Διπλόν Ο ίδιος χορός όπως ονομάζεται στην Γαλίαινα.

52. Τικ (Διπλόν) ήΤικ Σο Γόνατον: Χορός που χορευόταν σε όλο σχεδόν τον Πόντο με δέκα (10) βήματα.
53. Τικ (Τρομαχτόν) ήΛαγγευτόν Χορευόταν ιδιαίτερα στα Κοτύωρα και στο Κάρς.
54. Τίταρα ήΤετέ Αγάτς Παραλλαγή του Γετιέρε σε βήματα και μουσική με βάση το Διπάτ. Χορός της Αργυρούπολης.
55. Τριπάτ Χορός της Ανω Ματσούκας
56. Τρυγώνα Χορευόταν σε παραλλαγές σε διάφορες περιοχές του Πόντου. Πήρε το όνομά του από τον στοίχο: "Ακεί πέραν σ’ορμανόπον η Τρυγώνα η Κορώνα"
57. Τυρφών (Τρύφωνας) Χορός της περιοχής Πάφρας. Ο Τρύφωνας ήταν υπαρκτό πρόσωπο (αρσούης) ο οποίος χόρευε πάντα ανάποδα.
58. Τσοπανλάρ Χωριό ανατολικά της Σινώπης
59. Τσουρτούγουζους Χορός του Κιουμούς Ματέν. Μιά μορφή γρήγορου τικ με τα χέρια κάτω σε διαρκή κίνηση μπρος-πίσω
60. Φόνα Χορός της Αργυρούπολης. Παραλλαγή του Γιουβαρλαντούμ.
ή Αρμενίτσας Ο ίδιος χορός όπως ονομαζόταν στη Γαλίαινα

61. Χάλα-Χάλα Χορός της περιφέρειας Κακάτσης (Αργυρούπολη)
62. Χαλάϊ Χορός του Αγ Ντάγ Ματέν. Ο πρώτος κρατάει μαντήλι.
ΠΗΓΗ: ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΤΕΓΗΣ ΠΟΝΤΙΩΝ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΟΛΟΙ ΟΙ ΠΟΝΤΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ "

Σάββατο 15 Οκτωβρίου 2011

ΤΡΥΓΟΝΑ-ΧΕΡΕΝΙΤΣΑ-ΠΑΤΟΥΛΑ-ΚΟΤΣΑΓΓΕΛ

ΤΡΥΓΟΝΑ Είναι μεικτός, ομαδικός, κυκλικός χορός που αποπνέει έναν κεφάτο πρωτογονισμό.   Είναι ο μοναδικός ποντιακός χορός που έχει φορά προς τ’ αριστερά κι όχι προς τα δεξιά. Είναι συμβολικός χορός και ανήκει στον κύκλο των αγροτικών χορών. Σύμφωνα με την ερμηνεία που τον αποδίδεται, η γυναίκα ενός μυξιάρη και οκνηρού άνδρα ( που δεν ήταν ικανός ούτε ξύλα από το δάσος να φέρει στο σπίτι του ) η Τρυγόνα, αναγκάζεται να πάει αυτή στο βουνό να κόψει ξύλα και να τα μεταφέρει. Οι κινήσεις του χορού παρουσιάζουν το κόψιμο των ξύλων, όπως άλλωστε περιγράφει και το δημοτικό τραγούδι που συνοδεύει το χορό “έστεκεν κι εποίνεν ξύλα, η Τρυγόνα “. Στον Πόντο, Τρυγόνα χόρευαν μόνο οι γυναίκες. ΧΕΡΕΝΙΤΣΑ Είναι μεικτός, ομαδικός χορός. Το όνομά του προέρχεται από τη λέξη χερροίανα, διότι εικάζεται ότι επινοήθηκε ή χορευόταν αρχικά σ’ αυτή την περιοχή. Ο χορός έχει συνολικά 21 βήματα, τα οποία αν εξαιρέσουμε ορισμένες χορευτικές φιγούρες επαναλαμβάνονται συνεχώς, γι’ αυτό ο συγκεκριμένος χορός ονομάζεται και εικοσιένα. Πριν αρχίσει ο χορός, οι χορευτές στέκονται σχεδόν σε στάση προσοχής, κρατώντας ο ένας το χέρι του επομένου. Το σώμα και το κεφάλι έχουν «λεβέντικη» στάση.Δείτε βίντεοΕΔΩ ΠΑΤΟΥΛΑ Από τους γνωστότερους χορούς σ’ όλο τον Πόντο. Είναι χορός κυκλικός και χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. ο ρυθμός του προσομοιάζει με το διπάτ’ με τη διαφορά ότι είναι γρηγορότερος και περισσότερο εύθυμος. Το ύφος του φανερώνει ότι πρόκειται για χορό σχετιζόμενο με το έθιμο της απαγωγής. Εδώ, μόνο, που εξυπακούεται η εκούσια απαγωγή μιας κόρης που oι γονείς της αρνούνται να την παντρέψουν με το νέο που αγαπά. Ο χορός ήταν γνωστός και με τ’ όνομα “πιπιλομμάταινα”, σύμφωνα με το τραγούδι που συνοδεύει τον χορό.Δείτε βίντεο ΕΔΩ
ΚΟΤΣΑΓΓΕΛ
Είναι χορός μεικτός και τελετουργικός. Είναι ο τελευταίος από τους τελετουργικούς χορούς του γάμου κι ο μόνος από τους ποντιακούς χορούς που δεν έχει καθορισμένη μορφή και φορά. Το σχήμα του δε, είναι άλλοτε κυκλικό κι άλλοτε ελικοειδές, με ποικιλία στροφών. Μελετώντας κανείς το χορό κοτσαγγέλ’ σε σχέση με τους χορούς της αρχαίας Ελλάδας, τόσο ως προς τον τύπο ( μορφή και σχήμα) όσο και από την άποψη του τι εκφράζει, μένει κατάπληκτος από την ομοιότητα που παρουσιάζει με τον αρχαίο χορό γέρανο, και τους μεικτούς ομηρικούς χορούς από νέους και νέες. Το κοτσαγγέλ’ δεν ήταν ο τελευταίος χορός μόνο του γάμου, αλλά και κάθε κοινωνικής εκδήλωσης. Χορεύοντας το κοτσαγγέλ’, οι χορευτές περιφέρονταν στα διάφορα μέρη του σπιτιού και της αυλής. Η φορά του χορού είναι κυρίως προς τα δεξιά, αλλά με σύνθημα του πρώτου μπορεί ν’ αλλάξει προς τ’ αριστερά. Το όνομά του το πήρε από τις μικρές απότομες ( κοτσές) στροφές (καγγέλια). ΠΗΓΗ:ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΚΡΩΜΝΑΙΩΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΤΡΥΓΟΝΑ-ΧΕΡΕΝΙΤΣΑ-ΠΑΤΟΥΛΑ-ΚΟΤΣΑΓΓΕΛ "

ΔΙΠΑΤ και ΣΑΡΗΚΙΟΥΖ

                                                                           ΔΙΠΑΤ                                                                        Είναι παμποντιακός ομαδικός μεικτός χορός με μορφή κυκλική και ονομάζεται και ομάλ’ Τραπεζούντας. Πήρε την ονομασία του, από τα 2 ρυθμικά πατήματα από τα οποία αποτελείται ο βαρύς, ήρεμος και ευγενικός ρυθμός στον οποίο χορεύεται το διπάτ’. Είναι χορός τελετουργικός με έκδηλη την ηθική πραότητα, την ευγένεια και τη σεμνότητα της ψυχής και είναι ανάλογος με τους αρχαίους σεμνοπρεπούς θρησκευτικούς χορούς. Στον Πόντο διπάτ’ χόρευαν κυρίως άτομα σεβαστής ηλικίας, γι’ αυτό ονόμαζαν τον χορό ‘κοδεσπενακόν ομάλ’, αφιερωμένος χορός δηλαδή στις οικοδέσποινες των ποντιακών οικογενειών. Απ’ αυτήν ακριβώς την ονομασία του θεωρείται από πολλούς μελετητές ότι έλκει την προέλευσή του από τον αρχαίο τελετουργικό χορό προς τιμήν της Θεάς Εστίας, προστάτιδας της οικογένειας.
Στον Πόντο το διπάτ’ ήταν χορός με τον οποίο άρχιζαν όλες οι μεγάλες εκδηλώσεις, τόσο της οικογενειακής όσο και της κοινωνικής ζωής.                                                 
                                                  ΣΑΡΗΚΙΟΥΖ                                                         Είναι χορός μεικτός, ημικυκλικός, παρόμοιος με τη Τρυγόνα, αλλά περισσότερο “ανοικτός”, σ’ ότι αφορά τα βήματα και τις χορευτικές φιγούρες. Είναι συμβολικός χορός και ανήκει στον κύκλο των αγροτικών χορών, μιας και η όλη κινησιολογία του μας παραπέμπει στην εργασία του θερισμού. Η ξανθή κοπέλα, η σαρήκιουζ, παριστάνει το στάχυ, που βολοδέρνει στον αέρα. Τις κινήσεις αυτές αναπαριστά μια χορεύτρια, ώσπου μπαίνει ο κύριος χορευτής μ’ ένα δρεπάνι στο χέρι και αποπειράται να κόψει την κοπέλα-στάχυ. Στη συνέχεια, εμφανίζεται επί σκηνής ο χορός ( δίκη αρχαίου χορού, βέβαια). Μπροστά πηγαίνουν οι άνδρες χορευτές με δρεπάνια στα χέρια και με κινήσεις ρυθμικές “θερίζουν”. Ταυτόχρονα, μια άλλη κοπέλα μ’ ένα λαγήνι στο χέρι κι ένα τάσι, προσφέρει νερό εναλλάξ σ’ όλους τους χορευτές. Εκείνοι πίνουν, σκουπίζουν τον ιδρώτα τους. Στο περιθώριο δε, άλλες κοπέλες-χορεύτριες εκτελούν παρεμφερείς, με το θερισμό, εργασίες.
ΠΗΓΗ:ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΚΡΩΜΝΑΙΩΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΔΙΠΑΤ και ΣΑΡΗΚΙΟΥΖ "

ΛΑΧΑΝΑ και ΕΤΑΙΡΕ


                                                         ΛΑΧΑΝΑ                                                        Κυκλικός χορός που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Πήρε την ονομασία του, από τ’ ομώνυμο δημοτικό τραγούδι, από το οποίο και συνοδεύεται. Ανήκει στην κατηγορία των χορών ομάλ’ ,χοροί που χορεύονταν σε πολλές περιοχές του Πόντου και ανάλογα με την περιοχή έπαιρναν και τ’ όνομά τους.

6ο Πανελλαδικό Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών from pontus club evxinus corfu on Vimeo.
                                                               ΕΤΑΙΡΕ                                                      Είναι μεικτός, τελετουργικός και κυκλικός χορός χωρίς να κλείνει ο κύκλος. Ανήκει στην κατηγορία των χορών που έχουν σα βάση τον χορό τίκ, μόνο που ο συγκεκριμένος χορός έχει πιο αργό ρυθμό και το ιδιόμορφο μελωδικό χρώμα της περιοχής της Άνω Κατσούκας. Ο χορός συνοδεύεται από το δημοτικό τραγούδι “π’ ερνιξόν με έταιρε” απ’ όπου πήρε και την ονομασία του. Από θεματική άποψη, είναι χορός του αγροτικού βίου γι’ αυτό και οι κινήσεις των χεριών των χορευτών, συμβολίζουν το βίαιο άρπαγμα της κόρης από τον έτερο και το πέρασμά της από τα ορμητικά νερά που τους χώριζαν. Παρόμοιος χορός είναι και το “καλόν κορίτσ’ ”, ονομασία που την πήρε από το δημοτικό ομότιτλο τραγούδι που τον συνοδεύει.    
ΠΗΓΗ:ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΚΡΩΜΝΑΙΩΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΛΑΧΑΝΑ και ΕΤΑΙΡΕ "

ΛΕΤΣΙΝΑ και ΚΟΤ'Σ

ΛΕΤΣΙΝΑ
Είναι κυκλικός, μεικτός χορός και κατατάσσεται στους πολεμικούς χορούς. Χορευόταν σε ορισμένες περιοχές του Ανατολικού Πόντου και του Κάρς. Τ’ όνομά του προέρχεται από τ’ όνομα ενός αρπακτικού πουλιού, είδος γερακιού, το λετσίν. Εξάλλου, μια απλή παρατήρηση στο κάρφωμα των δακτύλων των ποδιών των χορευτών στο έδαφος, φέρνει στο νου, τα γαμψά νύχια και το ράμφος του γερακιού. Στον Πόντο λετσίνα χόρευαν μόνο άνδρες.                                                        ΛΕΤΣΗ:    Είναι κυκλικός ομαδικός χορός και στον Πόντο τον χόρευαν μόνο άνδρες. Ανήκει στους τοπικούς χορούς και χορευόταν από Ποντίους των περιοχών του Αντικαυκάσου. Θεωρείται παραλλαγή του χορού λετσίνα.                                                     
    ΚΟΤΣ
 Παμποντιακός χορός, Κυρίως όμως χορευόταν στις περιοχές Αμισού, Κοτυώρων, Κερασούντας και στην ευρύτερη περιοχή της Χαλδίας. Είναι κυκλικός χορός, με πανάρχαια προέλευση, και τις περισσότερες φορές ο κύκλος του δεν Κλείνει. Αυτό ακριβώς δίνει τη δυνατότητα στον πρωτοχορευτή ή την πρωτοχορεύτρια να δημιουργεί προσωπικές φιγούρες. Είναι χορός ζωηρός και εύθυμος, δίχως να ξεφεύγει από τα ήθη της εποχής. Γι’ αυτό και έδινε διέξοδο για χορευτική έξαρση κυρίως στις γυναίκες και στα κορίτσια του Πόντου, πράγμα που λειτουργούσε ως αντιστάθμισμα στους ζωηρούς ανδρικούς πολεμικούς χορούς. Έτσι επικράτησε να χορεύεται από γυναίκες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν τον χορεύουν άνδρες. Το όνομά του, το πήρε απ’ το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό χτύπημα της φτέρνας (κότσ’) των ποδιών των χορευτών.

    ΠΗΓΗ:ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΚΡΩΜΝΑΙΩΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΛΕΤΣΙΝΑ και ΚΟΤ'Σ "

ΤΙΚ και ΤΙΚ ΤΡΟΜΑΧΤΟΝ

ΤΙΚ:  Είναι κυκλικός, μεικτός χορός, η ονομασία του οποίου σημαίνει ολόρθα ( τίκια ), υπονοώντας τη στάση που παίρνουν οι χορευτές στη διάρκεια του. Επιπλέον, ενώ χορεύουν οι συμμετέχοντες, φωνάζουν τίκια ή έμορφα. Άλλωστε η ορθή στάση των χορευτών αποδεικνύει την ελληνικότητα του συγκεκριμένου χορού, γιατί σε αντίθεση με τους ανατολικούς χορούς, οι ελληνικοί χοροί χορεύονται σε ορθή στάση.
Και αυτό που κυρίως τους διακρίνει, όπως άλλωστε και τους αρχαιοελληνικούς είναι η μη κίνηση της μέσης. Το τίκ όταν χορεύεται επί τόπου, ονομάζεται “σο γόνατον” ενώ άλλη μορφή του χορού είναι το “μονόν τίκ”, χορός της περιοχής Ματσούκας. Αξίζει ν’ αναφερθεί, ότι το τίκ χορεύεται και από τους Τούρκους, που ενώ ισχυρίζονται ότι ο χορός είναι τουρκικός, τον ονομάζουν απλώς χορόν.                                                            
       ΤΙΚ ΤΡΟΜΑΧΤΟΝ     Ο χορός αυτός έχει ίσως το γνησιότερο ποντιακό χαρακτήρα από όλους τους χορούς που χορεύονταν στη γενικότερη περιοχή του Πόντου. Στο χορό αυτό βρίσκει ίσως τελειότερη την έκφρασή της, όλη η μαγεία του ποντιακού χορού. Ετυμολογικά η ονομασία του προέρχεται από το ρήμα τρομάζω - τρέμω, και με τη λέξη “τρομαχτόν” εννοείται το τρέμουλο ολόκληρου του σώματος, όταν ο χορευτής στηρίζεται στη μύτη του πέλματος κι ανεβοκατεβάζει την πατούσα. Ο Παντελής Μελανοφρύδης σε σχετικά άρθρα του υποστηρίζει, ότι το τρομαχτόν τίκ προήλθε από τη Σέρρα. Κι αυτό επειδή η Σέρρα χορευόταν από ενόπλους χορευτές και οι Τούρκοι απαγόρευαν στους Έλληνες να φέρουν όπλα, αναγκάστηκαν οι Πόντιοι να χορεύουν μόνο το μέρος της Σέρρας που έμοιαζε με το τίκ, δηλαδή το τρομαχτόν. Ο χορός αυτός φαίνεται να χορεύεται όλος επί τόπου. Στον Πόντο τον χόρευαν μόνο άνδρες και συνήθως στις περιοχές των Κοτυώρων και του Κάρς.
ΠΗΓΗ:ΑΔΕΛΦΩΤΗΤΑ ΚΡΩΜΝΑΙΩΝ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΤΙΚ και ΤΙΚ ΤΡΟΜΑΧΤΟΝ "

Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2011

ΚΟΤΣΑΡΙ

Το κότσαρι είναι ένας από τους γνωστότερους ποντιακούς χορούς και ίσως ο περισσότερο φημισμένος ποντιακός χορός μετά τον χορό σέρρα. Ο χορός κότσαρι παραδοσιακά ήταν αντρικός χορός. Σήμερα συμμετέχουν σε αυτόν και γυναίκες.
Προέλευση και όνομα
Το όνομα του χορού προέρχεται από τον τρόπο που χορεύεται. Συγκεκριμένα, τα δύο κουτσά βήματα (κοτσά) εκτελούνται στα πρώτα τέσσερα μέτρα του χορού με χτύπημα της φτέρνας (ποντιακά κότσ' )στο έδαφος.
Το κότσαρι είναι χορός του ανατολικού Πόντου από το Καρς όπως των περιοχών της Αργυρούπολης και του Παϊπούρτ, αλλά κυρίως χορευόταν από τους Έλληνες του Καυκάσου. Ήταν ακόμη γνωστός στην περιοχή της Ματσούκας.
Ο χορός κότσαρι εντάσσεται στην ομάδα των ίσιων κουτσών χορών οι οποίοι έχουν ως χαρακτηριστικό τα κουτσά βήματα. Γνωστοί χοροί της ομάδας αυτής είναι χοροί από τα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη, και γενικότερα στην Μικρά Ασία. Συνεπώς ο γρήγορος και δίσημος ρυθμός του χορού κότσαρι είναι αντίστοιχος με τη σούστα της Ρόδου και το μαλεβιζιώτικο-καστρινό χορό της Κρήτης.          ΠΗΓΗ:ΒΙΚΠΑΙΔΕΙΑ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΚΟΤΣΑΡΙ "

ΟΜΑΛ

Ομάλ
Κοτσιχτόν Ομάλ Χορευόταν με μικρές παραλλαγές σε όλες σχεδόν τις περιοχές του Πόντου. Ανάλογα με την περιοχή και τον τρόπο που χορευόταν, έπαιρνε και την ονομασία του.
Κοτσιχτόν Ομάλ ονομάστηκε γιατί σε κάθε πάτημα του δεξιού ή του αριστερού ποδιού έχει μια αναπήδηση που μοιάζει με κουτσό. Τα χέρια είναι τεντωμένα προς τα πάνω, πιασμένα από τις παλάμες. Έχει γρήγορο ρυθμό και αποτελείται από 6 βήματα τα οποία εκτελούνται ως εξής:

Ξεκινώντας με το αριστερό πόδι κάνουμε τα 6 βήματα προς τα δεξιά, περνώντας στο 5ο βήμα το αριστερό πόδι πίσω από το δεξί. Στον Πόντο ο σχηματισμός ήταν σε κλειστό κύκλο. Συνοδευόταν από τραγούδι και παιζόταν με όλα τα μουσικά όργανα.
Ο ρυθμός είναι ενεάσημος 9/8. Εμπρ Οπίς σημαίνει μπρος-πίσω, από την κίνηση που κάνει το σώμα και την φορά των ποδιών.

Όταν ξεκινάει με το αριστερό η κλίση του σώματος είναι λοξά δεξιά, ενώ με το δεξί πόδι η κλίση του σώματος είναι λοξά αριστερά. Έχει ηπιότερη μορφή από το Κοτσιχτόν Ομάλ, χωρίς την αναπήδηση. Τα χέρια είναι πιασμένα από τις παλάμες με κάμψη των αγκώνων.

Ομάλι Πρόκειται για την ονομασία του ίδιου χορού στην περιοχή της Νικόπολης (Γαράσαρη). Εδώ τον συναντάμε να παίζεται περισσότερο από λύρα και ζουρνά και να συνοδεύεται από τραγούδι. Διαφέρει από τις άλλες εκτελέσεις στο ότι στην περιοχή αυτή το σώμα δεν γυρνάει δεξιά-αριστερά αλλά πηγαίνει μπρος-πίσω με ένα έντονο τρέμουλο που φτάνει μέχρι τους ώμους.
Τα χέρια μπορούν να είναι σηκωμένα στην ανάταση πιασμένα από τις παλάμες ή να είναι κατεβασμένα κάθετα προς το έδαφος. Το αριστερό πόδι προπορεύεται συνεχώς και το δεξί ακολουθεί, όταν ο χορός πάει προς τα δεξιά. Όταν πάει προς τα αριστερά, κατόπιν παραγγέλματος, τότε το δεξί προπορεύεται ενώ το αριστερό ακολουθεί.

Τσαλίμ Αμάν άλλη ονομασία του χορού στην Νικόπολη, από την επωδό του τραγουδιού: Τ' εϊδόπον βόσκεται, τσαλίμ αμάν σσίριζα το κλώσκεται, ωφ ωφ αμάν. Αρχουλαμάς (Ομάλ) Ονομασία του ίδιου χορού στη Μπάφρα. Συνήθως στη Μπάφρα χόρευαν το Ομάλ τραγουδώντας στα τούρκικα με διάφορους αυτοσχέδιους στίχους που αναφέρονταν στα δύσκολα χρόνια της περιόδου 1670-1860 που οι Τούρκοι με τους τερεμπέηδες προσπαθούσαν να εξισλαμίσουν και να εκτουρκίσουν τους κατοίκους του Δυτικού Πόντου (στην περιοχή κόπηκαν 15.000 γλώσσες για να σταματήσουν να μιλάνε ποντιακά). Λένε ότι με τον χορό και με το τραγούδι μετέφεραν μηνύματα για γεγονότα και καταστάσεις σε άλλες περιοχές.
Ο χορός Αρχουλαμάς είναι ο πλέον αργός και απλός. Μπορεί να χορευτή ακόμα και από άτομα μεγάλης ηλικίας. Χρησιμοποιούσαν περισσότερο το ζουρνά με το νταούλι και λιγότερο τη λύρα.

Τσαραχότ Ονομασία του χορού στην περιοχή του Ακ Νταγ Ματέν, με διαφορετική μουσική και μικρή παραλλαγή στο βήμα. Τα μουσικά όργανα εδώ είναι το βιολί (που κρατιέται κατακόρυφα όπως η λύρα), το ούτι, καμιά φορά το ντέφι και λιγότερο ο ζουρνάς. Ο πρώτος κρατάει μαντίλι.

Φουλούρ Φουλουρ Ονομασία του χορού στην Τραπεζούντα (Στάμαν). Ομάλ Τσαϊνικίας (Τζανίκ) Τσαϊνικία ή Τζανίκ είναι η ευρύτερη διοικητική περιοχή (στις αρχές του 1900) που περιλαμβάνει τις υποδιοικήσεις της Αμισού (Σαμψούντα), Μπάφρας, Θεμίσκυρα (Τσαρτσαμπά), Θέρμης (Τέρμε), Οινόης και Φαδισσάνης (Φάτσα). Κερασουντέικον ή Ομάλ Κερασούντας Δύο ονομασίες που δόθηκαν στο χορό λόγω του τόπου καταγωγής του. Λάχανα Ονομασία από το τραγούδι: Λάχανα, πουλί μ', λάχανα σο πέραν την μάχαλα με τα σσέρα σ' επείκεσ'ατο σ' εμεν μ' εβρεικς μαχανάν.            ΠΗΓΗ:DREAM PONTOS
ΕΠΙΣΗΣ:Είναι ομαδικός, κυκλικός χορός με έκδηλη την ηθική πραότητα, γι’ αυτό και ονομάζεται ομάλ’ που σημαίνει ομαλά. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες που κρατιούνται χέρι-χέρι με οριζόντιους τους πήχεις και κατακόρυφους τους βραχίονες. Είναι μάλιστα τόσο κοντά ο ένας στον άλλον, ώστε ο πήχης του ενός χορευτή σχεδόν ακουμπά τον πήχη του άλλου. Ομάλ’ στον Πόντο χόρευαν σε πολλές περιοχές, γι’ αυτό και παρουσιάζεται με πολλές παραλλαγές. Επικρατέστεροι από τους ομάλ’ χορούς είναι των περιοχών Κάρς, Κερασούντας, Τραπεζούντας και Γαράσαρης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΟΜΑΛ "

ΤΑ ΜΑΧΑΙΡΙΑ- ΠΙΤΣΑΚ

ΤΑ ΜΑΧΑΙΡΙΑ-ΠΙΤΣΑΚ
Δεν υπάρχουν πολλές αναφορές για τον συγκεκριμένο χορό όπως στην περίπτωση του χορού Σέρρα. Μία αναφορά όμως που υπάρχει μας λέει ότι καθώς οι χορευτές ( πυρριχιστές ) χόρευαν δύο από αυτούς ξέφευγαν από τον κύκλο και συνέχιζαν με έναν χορό στον οποίο έκαναν θεαματικές κινήσεις με τα ξίφη τους. Το τέλος του χορού με σπαθιά μας δίνει ζωντανή την εικόνα της μάχης. Ο Ξενοφώντας περιγράφει στην «Κύρου ανάβαση» τη δεξίωση που έδωσε για τους Παφλαγόνες καθώς και τους χορούς αυτούς: δύο Θράκες χορέψαμε ένα χορό με συνοδεία φλογέρας, φορτωμένοι με τον οπλισμό τους, επέδειξαν δε μεγάλη ευλυγισία στα πηδήματα και στον χειρισμό των σπαθιών τους.                                                    Στο τέλος ένας από τους δύο όπως πίστεψαν οι καλεσμένοι χτύπησε θανατηφόρα τον άλλο, ο οποίος έπεσε καταγής, μιμούμενος με πολλή πειστικότητα τον πεθαμένο. Οι Παφλαγόνιοι πολύ ενθουσιάστηκαν με τους χορούς, όταν είδαν πως εντυπωσιάσθηκαν με την επίδειξη, έπεισαν ένα από τους Αρκάδες, που κατείχε μια σκλάβα, καλή χορεύτρια από την Αρκαδία, να της επιτρέψει να χορέψει τον πυρρίχιο, δίνοντάς της ένα καλό φόρεμα και μια ασπίδα. Χόρεψε με μεγάλη ευλυγισία τον χορό αυτό και καταχειροκροτήθηκε. Τότε οι Παφλαγόνιοι ερώτησαν αν και οι γυναίκες μάχονται κοντά στους άνδρες, και οι Έλληνες απήντησαν ότι «οι γυναίκες διώξανε τον βασιλιά από το στρατόπεδο». Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα κι αυτό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ... " ΤΑ ΜΑΧΑΙΡΙΑ- ΠΙΤΣΑΚ "